HISTORIA GEOLOGICZNA

Masyw Śnieżnika znajduje się we wschodniej części Sudetów, po obu stronach granicy państwowej Polski i Republiki Czeskiej. Stanowi postać rozłogu, gdzie w centralnym punkcie znajduje się najwyższy szczyt – Śnieżnik Kłodzki o wysokości 1426 m n.p.m. Od niego odchodzi szereg ramion, które są od siebie oddzielone głębokimi dolinami. Jedną taką dolinę utworzyła Kleśnica. Rzeka ma źródła na wysokości 1250 m n.p.m., na północnych stokach Śnieżnika. Początkowo stromo spada tzw. Gęsią Gardzielą w kierunku Jaskini Niedźwiedziej, skąd w miarę łagodnie płynie przez Kletno i w Starej Morawie wpływa do Morawki.

Historia geologiczna Masywu Śnieżnika jest nieodłącznie związana z ważnymi wydarzeniami w przeszłości geologicznej, nie tylko Sudetów, lecz całej Europy. Próby rekonstrukcji tych wydarzeń opierają się na wielotorowych badaniach skał i minerałów – niemych świadków dawnych procesów. Powstawanie kontynentów, ich dryf oraz wzajemne kolizje, a także szereg procesów głębinowych i powierzchniowych składają się w interesującą opowieść o historii geologicznej Masywu Śnieżnika.

Najstarsze procesy geologiczne, które zostały utrwalone w skałach i minerałach Masywu Śnieżnika, sięgają bardzo głęboko w przeszłość naszej planety, aż do prekambru. Zarejestrowane są w centralnych partiach ziaren cyrkonów, minerałów stanowiących bardzo podrzędny składnik skał naszego obszaru. Cyrkon (ZrSiO4) to minerał, który tworzy się podczas krystalizacji magm. Jest bardzo odporny na wietrzenie, metamorfizm, a nawet topienie skał. Co ważne, jest to minerał wybitnie nadający się do datowania zdarzeń geologicznych.
Wiek wewnętrznych części cyrkonów badanych w skałach Masywu Śnieżnika sięga 580–680 mln lat, a czasem nawet 2,5 do 3 miliardów lat! Oznacza to, że ziarna te tkwiły w innych, nie występujących obecnie w Sudetach skałach, zanim poprzez długotrwałe i w znacznej mierze trudne do rozszyfrowania procesy trafiły do tych, które dziś budują Masyw Śnieżnika.

BUDOWA GEOLOGICZNA ZŁOŻA
W KLETNIE

Złoże w Kletnie związane jest z tzw. nasunięciem Kletna, w wyniku którego na skały serii strońskiej nasunęły się od wschodu gnejsy śnieżnickie.

Bardzo skomplikowana budowa geologiczna tego obszaru wpłynęła na kształt złoża. Najbogatsza mineralizacja występuje na kontakcie soczewy marmuru oraz gnejsu śnieżnickiego na długości około 700 m, osiągając miąższość do 5 m. Banaś (1965) wyróżnia trzy zespoły mineralne: magnetytowy, polimetaliczny oraz kwarcowo-fluorytowo-siarczkowy. Zespół magnetytowy występuje w obrębie skarnów piroksenowo-amfibolowo-granatowych.
Głównymi minerałami skałotwórczymi skarnów są piroksen – diopsyd, amfibol – hornblenda, oraz granaty – grossular i andradyt. Nazwa zespołu pochodzi od minerału magnetytu, który jest główną rudą żelaza.
Podrzędnie w skałach tych występują: kalcyt, epidot, fluoryt, hematyt, piryt i chalkopiryt. Zespół polimetaliczny (wielu metali), w obrębie którego występuje mineralizacja uranowa ma charakter hydrotermalny. Gorące roztwory migrujące w obrębie skał uformowały żyły z bogatą mineralizacją pierwiastków takich jak: siarka, arsen, antymon, bizmut, selen, srebro, złoto, żelazo, miedź, cynk, ołów, cyna, rtęć, uran. To w obrębie tego zespołu występuje największa ilość minerałów złoża, również bohdanowiczyt oraz uraninit – główna ruda uranu. Zespół kwarcowo-fluorytowo-siarczkowy ma również charakter hydrotermalny. Najważniejszym minerałem tego zespołu jest fluoryt – główna ruda fluoru. Występuje on w postaci soczew i gniazd w obrębie marmurów oraz kwarcytów w towarzystwie mlecznego kwarcu lub jego fioletowej odmiany – ametystu.
W marmurach, których głównymi składnikami są kalcyt oraz dolomit występują takie minerały jak: piryt, grafit, brucyt, wollastonit, hematyt, biotyt, muskowit oraz kwarc.